Please see the Interview with Natalia Merabishvili – Cocaz Legal – Founder/Partner

First of all, please share with us the story of your success so far, including the stages and challenges you’ve gone through, and tell us where you are in your career today?

The foundation for a successful career as a lawyer or in any other profession is laid even when he or she may not have fully understood what to do, but instinctively follows the path that firstly leads us to university. Later, career paths become more heterogeneous because we are influenced by where and when we live, by the people surrounding us or who we will encounter, but the most determining factors may be our individual qualities, work ability, knowledge, bravery and etc.

Driving force which made me to make first steps in my career was primarily a thirst for knowledge. I wanted to be a lawyer since childhood, however I could realistically glance at my profession and see it from a broader perspective when I was given the opportunity to continue my studies abroad, first in France and then in the UK. French government scholarship allowed me to go and study in France, a scholarship was awarded by the French Embassy and if it weren’t for their attention, determination, impartiality and support, my life would have turned out very differently, for which I am eternally grateful.

I have always had a strong drive for education and experience, but time, circumstances, and, most importantly, complete strangers who were willing to give me a chance, played a crucial role in my path to becoming a professional and after that, it was up to my skills and abilities to use those opportunities.

The atmosphere created after the Rose Revolution allowed us, young, inexperienced and foreign-educated people, to work in places and on matters that we probably could not have dreamed of before, to participate in projects and transactions on financing or other stages of implementation of infrastructure, energy, or other projects of major state importance, which were carried out with the financing and participation of international organizations or partners. In this regard, the Ministry of Finance of Georgia was particularly busy and a very important stage for my professional growth.

At the next stage of my career, my multifaceted view of the profession and desire to gain experience became reason behind my decision to continue my practice in the private sector, and this time, under the auspices of a private law firm (BLC). I did work in the same sector, however from private corporate, investment and financing angle, and most importantly, I was engaged in capital market transactions, which gave an even more distinct shape to my areas of interest and activities.

The work of a lawyer is hard mental work that requires a lot of time, energy, nerves and a wide range of human skills, however, when work at the same time allows you to grow and develop, such work itself becomes a source of energy and motivation. Participation in the creation of a JSC Partnership Fund became new challenge for me. Having taken over the legal direction of the Fund, my responsibilities, obligations, and workload significantly increased, however I was given the opportunity not only to participate in the structuring of the PFund, but also to contribute to taking the first steps of private-public partnerships in Georgia. For me, this was a unique opportunity and experience, the ability to build on my accumulated knowledge and skills and give new and larger dimension to my work, it was certain synthesis of experience gained in public sector and in private practice. 

It would be fair to admit that, although I was lucky and had the opportunity to work in all the jobs I mentioned, for me each of them was still a stepping stone and not a final destination, since one of the most important challenges for me is not only the successful integration into the workplace created by someone else, but also the creation of my own, independent space, team, and viable work environment. I am sure that every businessperson will agree with me how difficult it is to create a successful business, and legal practice is no less complex. It is more than working as a lawyer and requires the development of additional knowledge and skills that you do not need at all during hired labor. That is why I decided years ago to create my own independent practice together with my business partner Lasha Arveladze. We gained experience in various public institutions and companies, but we both have intersections in sectors such as infrastructure, energy, foreign investment activities, and the like, so our cooperation developed naturally and has been going on for over 10 years. 

My answer was extensive, but I think the path to becoming a professional is long and arduous. My desire to gain diverse experience, combined with my education, work, and experience, fueled me on this path, and that was the reason why, in parallel with my independent practice, I collaborated with the Reformatics and Aquaenergy teams, which, in addition to energy projects, were involved in the reforms of many countries and consulted the governments of these countries on a number of economic, regulatory, investment, infrastructure, energy, and other sectoral issues. It was an experience that I simply could not pass over and which further broadened my professional horizons.

Currently, my work is entirely focused on developing and expanding the legal practice of Cocaz Legal. Cocaz Legal continues to operate in business sector, which includes public-private partnership projects, privatization, energy sector, infrastructure, project financing, capital markets, corporate law, international contracts, international trade, as well as alternative methods of dispute resolution and settlement.

How do you navigate the complexities presented by differing legal systems when working with international partners?

Any case that involves an international element takes on a new level of complexity. The international element in a case/transaction can be a foreign national, a foreign or international company, or an international organization. It is also important to consider which legal systems they belong to – American, European, or Asian countries – and whether they are regulated by international treaties or other legal instruments. The sector of activity, the place of implementation, and a number of other factors that need to be studied must also be taken into account.

Our experience of successful cooperation with international clients in the infrastructure, energy and real estate sectors of Georgia has allowed us to gain practical knowledge and experience in the characteristics and requirements of individual legal systems, including their intersection with our domestic legal system.

Although European-style legislation has been actively introduced in Georgia over the past two decades, and we can still say that a significant level of harmonization with European legislation and standards has been achieved in a number of sectors, still each legal system has its own characteristics.

Taking into account the accumulated practice and experience of our team, we have developed a methodology that allows us to identify issues that fall within our jurisdiction, taking into account each international partner, its legal structure, field of activity, and planned activity in Georgia, and we can provide assistance in our jurisdiction. We can also help and cooperate with lawyers working in the jurisdiction of international partner, if the given case so requires.

As a founding partner of Cocaz Legal, what were the main factors you considered when assembling your team, and how do you ensure high-quality client communication? 

Cocaz Legal’s areas of activity are as interesting as they are complex and large-scale in terms of their economic and business results. Therefore, for each member of our team it is first and foremost important to have both Georgian and foreign legal education, experience in relevant fields, and knowledge of foreign languages. Working as a lawyer is so complex that providing high-quality legal services also requires physical and emotional resilience and readiness for hard and long-term mental work, a wide range of human skills, since a large part of our work is devoted to relationships with people, be it in the process of information retrieval, processing, sharing, negotiation, working on documents, or any other aspect of a legal matter.

We expect each member of our team to meet a high standard of quality legal service, and to ensure this, we have established systematic requirements. However, what we value most in a person is motivation and a desire to develop and if we notice such potential in a person, we help them develop skills that they may not initially have.

In your opinion, what are the most pressing legal reforms needed to improve Georgia’s business climate, particularly in the energy and infrastructure sectors?

At this stage, the agenda for energy and infrastructure reforms has changed significantly compared to what it would have been a few years ago. Within the framework of the process of integration into the European Union, the signing of the Deep and Comprehensive Free Trade Area Agreement (DCFTA) with the European Union ensured to some extent harmonization of our legislation with that of the European Union, which brought us significant and positive changes. Changes were particularly noticeable in terms of improving the business climate, as well as in the energy sector. Georgia joined the European Energy Union and has taken important steps towards harmonizing energy regulations with European ones as well. However, this process has been halted, and there are also problems in terms of implementing this legislation. For every businessperson or investor who intends to start a business in Georgia, there are several important factors: political stability and reducing the level of political influence; increasing trust in the legislation, both through refining and improving the existing legislative framework, as well as through ensuring the consistency of its interpretation and fair and impartial implementation, as well as the transparency and efficiency of the public system as such; I would also highlight one of the most important factors, the judicial system, which encompasses all of the above and ensures fair and just implementation of any legislation in force. We have significant deterioration in all of these areas, and unfortunately, the ways to solve this problem are very complex.

Each period in the life of a country has its own challenges, and at this stage, in our opinion, the primary challenge remains resolving the above-mentioned issues. Business and foreign investors must first of all feel protected both at the legislative level and during the process of their application. This especially applies to the energy and infrastructure sectors, which, as important as they are, are also vulnerable and subject to high risks.

Finally, to wrap things up, what advice would you give to the next generation of aspiring professionals and young people taking the first steps in their career?

My advice comes from both personal experience and from studying the autobiographies of the many people who send us their applications for employment. It is important to create a solid foundation in the form of education, not just a diploma, but also the acquire real knowledge, and afterward work and work, gain experience, diversify. Initially it could be difficult to choose precise career path or precise specialization, and I myself have changed my mind a lot, although with the time it is important to choose a specific direction and deepen the relevant knowledge and experience. We often encounter cases when lawyers have experience of employment in many completely different jobs, which may be due to the unstable, unstructured work environment in Georgia, although timely establishment in the desired sector will help a young person to accumulate the necessary professional experience in a timely manner.

გთხოვთ იხილოთ ინტერვიუ ნატალია მერაბიშვილთან – Cocaz Legal – დამფუძნებელი/პარტნიორი

პირველ რიგში, გთხოვთ, გაგვიზიაროთ თქვენი წარმატების ისტორია, რა ეტაპებსა და სირთულეებს მოიცავს ეს გზა და რა ეტაპზე იმყოფებით ახლა პროფესიულ ცხოვრებაში?

იურისტის თუ ნებისმიერი სხვა პროფესიის ადმიანის წარმატებულ კარიერას საფუძველი ჯერ კიდევ მაშინ ეყრება, როდესაც მას შეიძლება ბოლომდე გააზრებული არ აქვს რა, როგორ უნდა გააკეთოს, თუმცა ინსტინქტურად მიუყვება გზას, რომელსაც ლოგიკურად მივყავართ უნივერსიტეტამდე. შემდგომში კარიერული გზა უფრო არაერთგვაროვანი ხდება, რადგან ჩვენზე გავლენას ახდენს თუ სად ვცხოვრობთ, რა პერიოდია, ადამიანები, რომლებიც გარშემო გვახვევია ან შეგვხვდება, თუმცა ყველაზე განმსაზღვრელი შეიძლება იყოს თითოეული ჩვენთაგანის ინდივიდუალური თვისებები, შრომის უნარიანობა, ცოდნა, გაბედულება და სხვა . 

ჩემს შემთხვევაში ჩემი მამოძრავებელი ძალა უპირველეს ყოვლისა გახლდათ ცოდნის მიღების წყურვილი. იურისტობა ბავშვობიდანვე მინდოდა, თუმცა ჩემი პროფესიის ფართო რაკურსით ხედვა მაშინ შევძელი, როდესაც საშუალება მომეცა უცხოეთში გამეგრძელებინა სწავლა, ჯერ საფრანგეთში და შემდგომ უკვე დიდ ბრიტანეთში. საფრანგეთში წასვლის და სწავლის საშუალება მომცა საფრანგეთის მთავრობის სტიპენდიამ, რომელიც გაიცემოდა საფრანგეთის საელჩოს მიერ და რომ არა მათი ყურადღება, მონდომება, მიუკერძოებლობა და გვერდში დგომა, ჩემი ცხოვრება სულ სხვანაირად წარიმართებოდა, ამისთვის მე დღემდე მათი მადლიერი ვარ. 

განათლებისა და გამოცდილების მიღების წყურვილი ჩემში ყოველთვის დიდი იყო, თუმცა პროფესიონალად ჩამოყალიბების გზაზე უმნიშვნელოვანესი როლი შეასრულა დრომ, გარემოებებმა და, რაც მთავარია, სრულიად უცნობმა ადამიანებმა, რომლებიც მზად იყვნენ შანსი მოეცათ და შემდგომში უკვე ჩემს უნარებზე იყო დამოკიდებული, როგორ გამოვიყენებდი მოცემულ შესაძლებლობებს. 

ვარდების რევოლუციის შემდგომ შექმნილი ატმოსფერო საშუალებას გვაძლევდა ახალგაზრდა, გამოუცდელ და უცხოეთში განათლება მიღებულ ადამიანებს ყოველგვარი პროტექციის გარეშე გვემუშავა ისეთ ადგილებში და საქმეებზე, რომლებსაც ალბათ მანამდე ვერც კი ვიოცნებებდით, ჩავრთულიყავით ინფრასტრუქტურის, ენერგეტიკის, თუ სხვა სახელმწიფოებრივი საჭიროების მნიშვნელოვან პროექტებში, ტრანზაქციებში დაფინანსების თუ სხვა ეტაპზე, რომლებიც ხორციელდებოდა საერთაშორისო ორგანიზაციებისა თუ პარტნიორების დაფინანსებით და მონაწილეობით. ამ კუთხით საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო განსაკუთრებით აქტიური იყო და ჩემთვის პროფესიული ზრდისთვის ძალიან მნიშვნელოვან ეტაპს წარმოადგენდა. 

კარიერის შემდეგ ეტაპზე, პროფესიისადმი ჩემი მრავალმხრივი ხედვა და გამოცდილების მიღების სურვილი გახდა მიზეზი იმისა, რომ გადავწყვიტე, პრაქტიკა კერძო სექტორში გამეგრძელებინა,  ამჯერად უკვე კერძო იურიდიულ ფირმა (BLC)-ში. მე ვმუშაობდი იმავე სექტორში, თუმცა კერძო კორპორატიული, საინვესტიციო და საფინანსო ჭრილში და, რაც მთავარია, ჩავერთე კაპიტალის ბაზრის ტრანზაქციებში, რამაც კიდევ უფრო გამოკვეთილი ფორმა მისცა ჩემს ინტერესთა სფეროებსა და საქმიანობას. 

იურისტის შრომა მძიმე გონებრივი შრომაა, რომელიც მოითხოვს დიდ დროს, ენერგიას, ნერვებს და ადამიანური უნარების ფართო სპექტრს, თუმცა, როდესაც სამუშაო ამავე დროს გაძლევს ზრდის და განვითარების საშუალებას, ასეთი შრომა თავად ხდება ენერგიისა და მოტივაციის წყარო. ჩემთვის  ახალ გამოწვევად  იქცა სს „საპარტნიორო ფონდის“ შექმნაში მონაწილეობა. ჩავიბარე რა ფონდის სამართლებრივი მიმართულება, მნიშვნელოვნად გამეზარდა პასუხისმგებლობები, ვალდებულებები, სამუშაოს მოცულობა, თუმცა საშუალება მომეცა არა მარტო ფონდის სტრუქტურირებაში მიმეღო მონაწილეობა, არამედ საქართველოში კერძო–საჯარო პარტნიორობის დანერგვასა და პირველი ნაბიჯების ადგმაში ჩემი წვლილი შემეტანა. ჩემთვის ეს იყო უნიკალური შესაძლებლობა და გამოცდილება, შესაძლებლობა, გამეგრძელებინა დაგროვილი ცოდნისა და უნარების გამოყენება და ჩემს საქმიანობისთვის ახალი და უფრო ფართო განზომილება მიმეცა, ეს იყო საჯარო სექტორში და კერძო პრაქტიკაში მიღებული გამოცდილების ერთგვარი სინთეზი.

სამართლიანობა მოითხოვს ვაღიარო, რომ, მიუხედავად იმისა, რომ გამიმართლა და საშუალება მომეცა მემუშავა ყველა იმ სამუშაოზე, რომელიც ვახსენე, ჩემთვის თითოეული მათგანი მაინც წარმოადგენდა ეტაპს და არა საბოლოო დანიშნულების ადგილს, ვინაიდან ერთ–ერთ უმნიშვნელოვანეს გამომწვევად მიმაჩნია არა მხოლოდ სხვის მიერ შექმნილ სამუშაო სივრცეში წარმატებული ინტეგრაცია, არამედ საკუთარი, დამოუკიდებელი სივრცის, გუნდის, სიცოცხლისუნარიანი სამუშაო გარემოს შექმნა. დარწმუნებული ვარ თითოეული ბიზნესმენი დამეთანხმება, რამდენად რთულია წარმატებული ბიზნესის შექმნა და იურიდიული პრაქტიკა არანაკლები კომპლექსურობით ხასიათდება. ეს უფრო მეტია, ვიდრე იურისტად მუშაობა და მოითხოვს დამატებით ისეთი ცოდნისა და უნარების გამომუშავებას, რომელიც დაქირავებული შრომის დროს, სრულიად არ გჭირდება. ამიტომ გადავწყვიტე წლების წინ ჩემი დამოუკიდებელი პრაქტიკის შექმნა ჩემს ბიზნეს პარტნიორთან ლაშა არველაძესთან ერთად. ჩვენ გამოცდილება სხვადასხვა საჯარო დაწესებულებებსა და კომპანიებში მივიღეთ, თუმცა ორივეს გვაქვს გადაკვეთის წერტილები ისეთ სექტორებში, როგორიცაა ინფრასტრუტურა, ენერგეტიკა, უცხოური საინვესტიციო საქმიანობა და მსგავსი, ამიტომ ჩვენი თანამშრომლობა ბუნებრივად წარიმართა და აი უკვე 10 წელზე მეტია გრძელდება. 

პასუხი ვრცელი გამოვიდა, თუმცა ვფიქრობ, პროფესიონალად ჩამოყალიბების გზა გრძელი და შრომატევადია. მე ამ გზაზე ენერგიას ჩემი განათლების, შრომის, მრავალფეროვანი გამოცდილების მიღების სურვილი მაძლევდა და სწორედ ეს გახლდათ მიზეზი ჩემი დამოუკიდელი პრაქტიკის პარალელურად მეთანამშრომლა რეფორმატიკსის და აკვაენერჯის გუნდთან, რომელიც გარდა ენერგეტიკის პროექტებისა, ჩართული იყო მრავალი ქვეყნის რეფორმებში და კონსულტაციებს უწევდა ამ ქვეყნების მთავრობებს მთელ რიგ ეკონომიკურ, მარეგულირებელ, საინვესტიციო, ინფრასტრუქტურულ, ენერგეტიკულ და სხვა სექტორულ საკითხებზე. ეს იყო გამოცდილება, რომელსაც გვერდს უბრალოდ ვერ ავუვლიდი და რამაც კიდევ უფრო გაზარდა ჩემი პროფესიული თვალსაწიერი. 

ამჟამად ჩემი საქმიანობა მთლიანად კონცენტრირებულია კოკაზ ლეგალის იურიდიული პრაქტიკის განვითარებასა და გაფართოებაზე.  კოკაზ ლეგალი ოპერირებს ბიზნესის სფეროში და მოიცავს, საჯარო და კერძო პარტნიორობის პროექტებს, პრივატიზაციას, ენერგეტიკის სექტორს, ინფრასტრუქტურის, პროექტების დაფინანსებას, კაპიტალის ბაზრებს, კორპორატიულ სამართალს, საერთაშორისო კონტრაქტებს, საერთაშორისო ვაჭრობას, დავების მოგვარებისა და გადაწყვეტის ალტერნატიულ მეთოდებს.

როგორ უმკლავდებით საერთაშორისო პარტნიორებთან მუშაობისას განსხვავებული სამართლებრივი სისტემების თანმდევ სირთულეებს? 

ნებისმიერი საქმე, რომელშიც საერთაშორისო ელემენტი შემოდის, სირთულის ახალ დონეს იძენს. საქმეში/ტრანზაქციაში საერთაშორისო ელემენტად შეიძლება მოგვევლინოს როგორც უცხო ქვეყნის მოქალაქე, უცხო ქვეყნის თუ საერთაშორისო კომპანია თუ საერთაშორისო ორგანიზაცია. გასათვალისწინებელია ასევე თუ ისინი რომელ სამართლებრივ სისტემებს მიეკუთვნებიან  ამერიკულ, ევროპულ თუ აზიის ქვეყნების, თუ საერთოდაც რეგულირდებიან საერთაშორისო ხელშეკრულებებითა თუ სხვა სამართლებრივი ინსტრუმენტებით. მხედველობაში მიიღება ასევე საქმიანობის სექტორი, განხორციელების ადგილი და  მთელი რიგი სხვა ფაქტორები. 

საქართველოს ინფრასტრუქტურის, ენერგეტიკისა და უძრავი ქონების სექტორებში საერთაშორისო კლიენტებთან წარმატებული თანამშრომლობის გამოცდილებამ საშუალება მოგვცა  მიგვეღო პრაქტიკული ცოდნა და გამოცდილება  ცალკეული სამართლებრივი სისტემების მახასიათებლებისა და მოთხოვნებს, მათ შორის ჩვენი შიდა სამართლებრივ სისტემასთან მათი კვეთის კუთხით. 

მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოში გასული ორი ათწლეულის განმავლობაში აქტიურად ინერგებოდა ევროპული სტილის და მასთან ჰარმონიზებული კანონმდებლობა და შეგვიძლია ჯერ კიდევ ვთქვათ, რომ მთელ რიგ სექტორებში მიღწეულია ევროპულ კანონმდებლობასთან და სტანდარტებთან ჰარმონიზაციის მნიშვნელოვანი დონე, მაინც თითოეული სამართლებრივი სისტემა თავისებურებებით ხასიათდება. 

ჩვენი გუნდის დაგროვილი პრაქტიკისა და გამოცდილების გათვალისწინებით ჩვენ შემუშავებული გვაქვს მეთოდოლოგია, რომელიც საშუალებას გვაძლევს თითოეული საერთაშორისო პარტნიორის, მისი იურიდიული სტრუქტურის, საქმიანობის სფეროს და მისი საქართველოში დაგეგმილი აქტივობის გათვალისწინებით გამოვკვეთოთ საკითხები, რომლებიც ჩვენს იურისდიქციაში შედის. ასევე ჩვენ შეგვიძლია გავუწიოთ დახმარება და ვითანამშრომლოთ უცხოელი პარტნიორის საკუთარ იურისდიქციაში მომუშავე იურისტებთან, თუ მოცემული საქმე ამას მოითხოვს.

როგორც იურიდიული ფირმა Cocaz Legal-ის დამფუძნებელმა პარტნიორმა, რა იყო ის უმთავრესი ფაქტორები, რომელიც გაითვალისწინეთ თქვენი გუნდის ფორმირებისას და როგორ უზრუნველყოფთ მაღალი ხარისხის კომუნიკაციას კლიენტებთან? 

Cocaz Legal-ის საქმიანობის სფეროები რამდენადაც საინტერსო, იმდენად კომპლექსური და მასშტაბურია თავისი ეკონომიკური და ბიზნეს შედეგებით. ამიტომ თითოეული ჩვენი გუნდის წევრისთვის უპირველეს ყოვლისა მნიშვნელოვანი იყო როგორც ქართული იურიდიული, ასევე უცხოური განათლება, შესაბამის სფეროებში მუშაობის გამოცდილება, უცხო ენების ცოდნა. იურისტის სამუშაო იმდენად კომპლექსურია, რომ მაღალი ხარისხის იურიდიული სერვისის გაწევისთვის საჭიროა ასევე მძიმე და ხანგრძლივი გონებრივი შრომის მიმართ ფიზიკური და ემოციური მდგრადობა და მზაობა, ადამიანური უნარების ფართო სპექტრი, ვინაიდან ჩვენი სამუშაოს დიდი წილი სწორედ ადამიანებთან ურთიერთობას ეთმობა ეს იქნება ინფორმაციის მოძიება, დამუშავება, გაზიარება, მოლაპარაკება, დოკუმენტებზე მუშაობა თუ იურიდიული საქმის რომელიმე სხვა ასპექტი.  

ჩვენი გუნდის თითოეულ წევრს ხარისხიანი იურიდიული სერვისის გაწევის  საკმაოდ მაღალი სტანდარტის დაკმაყოფილებას ვთხოვთ და ამის უზრუნველსაყოფად დამკვიდრებული გვაქვს სისტემურად შესაბამისი მოთხოვნები.  ყველაზე მეტად ჩვენ ვაფასებთ ადამიანში მოტივაციასა და განვითარების სურვილს. თუ ადამიანში ასეთ მონაცემებს ვამჩნევთ, ვეხმარებით იმ უნარების განვითარებაში, რომელიც თავდაპირველად შეიძლება არ ჰქონდეთ. 

თქვენი აზრით, რომელი სამართლებრივი რეფორმების შემუშავებაა საჭირო საქართველოს ბიზნეს კლიმატის გასაუმჯობესებლად, განსაკუთრებით ენერგეტიკისა და ინფრასტრუქტურის სექტორში? 

ამ ეტაპისთვის ენერგეტიკასა და ინფრასტრუქტურაში გასატარებელი რეფორმების დღის წესრიგი მნიშვნელოვნად შეიცვალა, ვიდრე ეს იქნებოდა რამდენიმე წლის წინ. ევროკავშირში ინტეგრაციის პროცესში ევროკავშირთან ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმების (DCFTA) ხელმოწერამ გარკვეულწილად ჩვენი კანონმდებლობის ევროპულთან  ჰარმონიზაცია მოახდინა, რამაც მნიშვნელოვანი და პოზიტიური ცვლილებები მოგვიტანა. განსაკუთრებით იგრძნობოდა ცვლილებები ბიზნესის კლიმატის გაუმჯობესების კუთხით,  ასევე ენერგეტიკის სექტორის მიმართულებით. საქართველო გაწევრიანდა ევროპის ენერგეტიკულ კავშირში და ენერგო რეგულაციების ევროპულთან ჰარმონიზაციისკენაც მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადაიდაგა. სამწუხაროდ ეს პროცესი შეფერხდა, ასევე პრობლემები არის ამ კანონმდებლობის იმპლემენტაციის კუთხით.   თითოეული ბიზნესმენისთვის თუ ინვესტორისთვის, რომელიც აპირებს საქართველოში საქმიანობის დაწყებას არსებობს რამდენიმე მნიშვნელოვანი ფაქტორი, ესენია: პოლიტიკური სტაბილურობა და პოლიტიკური გავლენის  შემცირება; კანონმდებლობისადმი ნდობის გაზრდა, როგორც არსებული საკანონმდებლო ბაზის დახვეწა–გაუმჯობესების, ასევე მისი განმარტების   თანმიმდევრულობისა და  კეთილსინდისიერად და მიუკერძოებლად შეფარდების, ასევე საჯარო სისტემის გამჭვირვალობისა და ეფექტურობის უზრუნველყოფის მეშვეობით; ამასთანავე გამოვყოფდი ერთ–ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან ფაქტორს, სასამართლო სისტემას, რომელიც ყველა ზემოხსენებულს მოიცავს და მის სამართლიან იმპლემენტაციას უზრუნველყოფს. ყველა ამ მიმართულებით გვაქვს მნიშვნელოვანი გაუარესება და სამწუხაროდ ამ პრობლემის გადაწყვეტის გზები არის ძალიან კომპლექსური. 

ქვეყნის ცხოვრების თითოეულ დროის მონაკვეთს აქვს თავისი გამოწვევა და ამ ეტაპისთვის ჩვენი მოსაზრებით უპირველეს გამოწვევად რჩება ზემოთხსენებული საკითხების გადაწყვეტა. ბიზნესმა და უცხოელმა ინვესტორებმა უპირველეს ყოვლისა დაცულად უნდა იგრძნონ თავი როგორც საკანონმდებლო დონეზე, ასევე არსებული კანონმდებლობის შეფარდებისას. განსაკუთრებით ეს ეხება ენგეტიკისა და ინფრასტრუქტურის სექტორებს, რომლებიც რამდენადაც მნიშვნელოვანნი არიან, იმდენად მოწყვლადი და მაღალი რისკების შეცველნი. 

და ბოლოს, შემოვიფარგლებით ტრადიციული კითხვით, რას ურჩევდით იმ პროფესიონალებსა და ახალგაზრდებს, რომლებიც ახლა იწყებენ პირველი კარიერული ნაბიჯების გადადგმას?  

ჩემი რჩევა მომდინარეობს როგორც პირადი გამოცდილებით, ასევე იმ უამრავი ადამიანის ავტობიოგრაფიის შესწავლიდან, რომლებიც გვიგზავნიან საკუთარ კანდიდატურებს დასაქმებისთვის. მნიშვნელოვანია მყარი საფუძველის შექმნა განათლების სახით, არა მხოლოდ დიპლომის, არამედ რეალური ცოდნის დაგროვება და შემდგომ უკვე მუშაობა და მუშაობა, გამოცდილების მიღება, გამრავალფეროვნება. თავდაპირველად რთულია ჩამოყალიბდე იმ მიმართულებაზე, რომელშიც სპეციალიზაცია შეიძლება იყოს საინტერესო ცალკეული ადამიანისთვის და მეც ბევრი აზრი გამოვიცვალე, თუმცა შემდგომში უკვე მნიშვნელოვანია კონკრეტული მიმართულების არჩევა და შესაბამისი ცოდნისა და გამოცდილების გაღრმავება. ხშირად ვაწყდებით, როცა იურისტებს აქვთ ბევრი სრულიად განსხვავებულ  სამუშაოზე დასაქმების გამოცდილება, რაც შეიძლება საქართველოში არსებული არასტაბილური, არასტრუქტურიზებული სამუშაო გარემოს ბრალიც იყოს, თუმცა დროულად ჩამოყალიბება სასურველ სექტორზე დაეხმარება ახალგაზრდას დროულად დააგროვოს საჭირო პროფესიული გამოცდილება.